W Sandomierzu 5 maja zainaugurowano obchody 70. rocznicy powołania Centralnego Okręgu Przemysłowego. Zakończenie cyklu imprez przewidziane jest w Dębicy w przyszłym roku. Patronat nad obchodami jubileuszu objął Prezydent RP Lech Kaczyński.
Centralny Okręg Przemysłowy, to jedna z największych inicjatyw gospodarczych Polski międzywojennej. Twórcą tej idei zbudowania w widłach Sanu i Wisły szeregu fabryk zbrojeniowych, był wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski. Nie bez kozery zlokalizowano COP właśnie na terenach Polski południowo-centralnej. Był to region przeludniony, ubogi i zacofany gospodarczo z ogromnymi rezerwami bezrobotnych. Do tego były to tereny najbardziej oddalone od ówczesnych Niemiec i Związku Sowieckiego, które były uważane za potencjalnych agresorów Polski. Wisła i San oraz od południa Karpaty dawały naturalną osłonę przed ewentualnym zagrożeniem.
COP obejmował obszary obecnych województw: świętokrzyskiego, podkarpackiego, lubelskiego, małopolskiego i części mazowieckiego. Stolicą COP był Sandomierz.
Inwestycje COP rozpoczęto w 1937 roku. Do rozpoczęcia wojny przeznaczano z budżetu państwa około 60 procent wydatków inwestycyjnych na realizację koncepcji. W dużych zakładach pracy stworzono 55 tysięcy nowych miejsc pracy, w małych i średnich około 40 tysięcy. W ramach inwestycji COP w Dębicy powstała fabryka ogumienia samochodowego, walcownia metali kolorowych, zakłady chemiczne.
Wojna przerwała dramatycznie wielkie plany ożywienia regionu Polski południowo-wschodniej. – Potem miasta, zamiast się rozwijać, stały się tylko sypialniami przy zakładach – mówi Mariusz Trojan, wiceburmistrz Dębicy, który reprezentował miasto na spotkaniu w Sandomierzu. – Współcześnie wiele z tych zakładów nie poradziło sobie na wolnym rynku.
Na spotkaniu w Sandomierzu brali udział przedstawiciele 18 miast znaczących na mapie Centralnego Okręgu Przemysłowego: Dębicy, Kielc, Lublina, Mielca, Nowej Dęby, Ostrowca Świętokrzyskiego, Pionek, Poniatowej, Radomia, Rzeszowa, Sandomierza, Sanoka, Stalowej Woli, Tarnobrzega, Tarnowa, Żabna.
Podpisali oni wspólną deklarację, w której czytamy:
„My, prezydenci i burmistrzowie miast będących ośrodkami Centralnego Okręgu Przemysłowego, nawiązując do dokonań autorów i budowniczych wielkiego dzieła, będąc wyrazicielami aspiracji obywateli naszych małych ojczyzn, mając świadomość łączących nasze miasta problemów, wyzwań i szans wynikających z współczesnych przemian gospodarczych, politycznych oraz społecznych, deklarujemy wolę współpracy w pokonywaniu tych problemów i tworzeniu z naszych miast dynamicznie rozwijających się ośrodków gospodarczych, naukowych i kulturalnych.
Będziemy podejmować wspólne działania, by nasze sprawy były właściwie dostrzegane i rozumiane zarówno prze rząd i parlament Rzeczypospolitej, jak i na forum instytucji Unii Europejskiej. Dołożymy starań, by rozwój naszych miast miał istotny wpływ na rozwój Polski i wspólnoty europejskiej. Będziemy pielęgnować i rozwijać tradycje związane z Centralnym Okręgiem Przemysłowym.
Niniejsza deklaracja współpracy jest również naszym hołdem dla inicjatorów i budowniczych COP-u, którzy pokazali jak uczynić z Polski państwo nowoczesne, rozwinięte gospodarczo, potrafiące sprostać trudnym wyzwaniom współczesności i przyszłości.Tymi ideami będziemy kierować się w naszych pracach”.